مدرسه حضرت زهرا (سلام الله علیها) -سنجان

وقتی پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم کارهای بیرون خانه را بر عهده ی علی علیه السّلام و درون خانه را بر عهده ی فاطمه (علیها السّلام) گذاشت، حضرت زهرا فرمود:
فلا یَعلَمُ ما دَخَلَنی مِنَ السُّرورِ اِلاّ اللهُ بِاِکفائی رَسُولُ الله صلّی الله علیه و آله و سلّم تَحَمُّلَ اَرقابِ الرَّجالِ؛

جز خدا کسی نمی داند چه قدر از این تقسیم کار و این که پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم مرا از شانه به شانه شدن با مردان (و کارهای بیرون از خانه) معاف کرد، خوشحال شدم.
وسائل الشیعه، ج 14، ص 123

شرح حدیث:
اگر ارزنده ترین گوهر زنان «حجاب و عفاف» است، باید از این گوهر حفاظت کرد.
رعایت حدود شرعی روابط میان زنان و مردان و پرهیز از اختلاطهای مسأله ساز و همسخن شدنهای وسوسه انگیز و برخوردهای خارج از ضوابط و اصول اخلاقی برای یک مسلمان تکلیف است و هر چه این حدود شرعی بیشتر مراعات شود، به سود جامعه و بانوان و جوانان است.
گرچه کار در بیرون از خانه و شرکت در فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی و تحصیلی و دانشگاه و… برای زنان و دختران حرام نیست، هنر اصلی زنان ایفای نقش مادری و تربیت فرزند و مدیریت امور خانه است.
شرکت در فعالیتهای بیرونی، خواه و ناخواه، برخورد زن و مرد نامحرم و تلاقی نگاهها را در پی دارد و اگر بشود از آن کاست، بهتر است.
پرهیز از معاشرت با نامحرمان از آن جهت مطلوب است که زمینه ی بهتری برای حفظ عفاف فراهم می آورد.
حضرت زهرا (علیها السّلام ) خوشحال شد که امور بیرون از خانه بر دوش علی علیه السّلام قرار گرفت و کارهای داخل خانه بر عهده ی خودش تا نیاز به بیرون رفتن نباشد.
این خطّ کلی راهی فاطمی است و رضای او را تأمین می کند.

منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)

حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
لا اَرُدُّ الخَیرَ إذا نَزَلَ الخیرُ بِبابی؛

هر گاه خیر به در خانه ام فرود آید، آن را بر نمی گردانم.
احقاق الحق، ج 10، ص 321
شرح حدیث:
این سخن را حضرت زهرا (علیها السّلام) وقتی بیان کرد که تازه مسلمانی عرب در مسجد مدینه از مردم درخواست کمک کرد.
سلمان فارسی برای رفع نیاز او برخاست و به هر جا رفت، دست خالی برگشت.
در راه بازگشت به مسجد نگاهش به خانه ی حضرت زهرا (علیها السّلام) افتاد. به امید دریافت کمک از این خاندان سخاوت و بزرگواری درِ خانه را زد و ماجرا را به آن بانوی بزرگوار نقل کرد.
حضرت فاطمه (علیها السّلام ) فرمود: ای سلمان! سوگند به خدایی که محمد صلّی الله علیه و آله و سلّم را به حق به نبوّت مبعوث کرد، سه روز است چیزی نخورده ایم و حسن و حسین از شدّت گرسنگی و بی حالی به خواب رفته اند، ولی وقتی خیر به در خانه ام آمده باشد، آن را رد نمی کنم.
آن گاه پیراهنی را به سلمان داد تا نزد کسی گرو بگذارد و مقداری خرما و جو قرض کند و همان را به آن تازه مسلمان فقیر احسان کرد.
این نمونه ای از رفتار کریمانه و خصلت انسان دوستانه ی این خاندان کرم است که سرمشق همه است.

منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)

حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
اَلبِشرُ فی وَجهِ الموُمِنِ یُوجِبُ لصاحِبِهِ الجَنَّةَ وَالبِشرُ فی وَجهِ المُعانِدِ المُعادی یَقی صاحِبَهُ عَذابَ النّار؛

خوشرویی و لبخند در چهره ی مؤمن برای صاحب این لبخند موجب بهشت می شود، و خنده به چهره ی دشمن عنود، صاحبش را از عذاب دوزخ نگه می دارد.
فاطمة الزهرا، بهجة قلب المصطفی، ج1، ص 300
شرح حدیث:
درست است که یک مسلمان باید در مرحله ای از نهی از منکر در برابر گنهکاران اخم کند و با چهره ی عبوس با آنان برخورد کند، ولی از سویی هم چهره ی باز و گشاده جاذبه دارد و محبت می آورد.
گاهی می توان با برخوردی خوب، دشمن عنودی را رام کرد، گاهی دلی سخت، با لبخند و تبسّم شما نرم می شود و گاهی در برابر خشونت و تندی، رفتار نرم و محبت آمیز شما او را منفعل و شرمنده می سازد و تغییر رفتار می دهد. به چهره ی مؤمن باید لبخند زد، این توصیه ی دین است.
پیشوایان ما نیز چنین اخلاقی داشتند. پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم در مواجهه با مردم بر لب تبسم داشت و سخن گفتن خود را با لبخند می آمیخت. یکی از جاذبه های اخلاقی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم هم همین رفتار و خصلت بود.
چه بسا لبخند به روی دشمن سرکش، موضع او را عوض کند و از کینه توزی دست بردارد و موافق شود.
اگر خدا به چنین خنده رویی و تبسّم اجر می دهد و این گونه رفتار انسان را از دوزخ نگه می دارد، به خاطر چنین آثاری است که دارد.

منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)

امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَعقَلُ النّاسِ اَنظَرُهُم فی العَواقبِ؛

خردمندترین مردم کسی است که به عواقب و فرجام کار بیشتر بنگرد.
غرر الحکم، ج 2، ص 484
شرح حدیث:
فقط دیدن امروز و زمان حال هنر نیست.
کسی که بصیرت و دید نافذ دارد، آن طرف تر و فرداهای نیامده را هم می نگرد.
گاهی راحت امروز رنج فردا را در پی دارد. گاهی هم برعکس رنج و سختی کشیدنهای امروز راحت و رفاه دراز مدت آینده را به ارمغان می آورد.
گاهی خطای امروز فردایی آمیخته به کفر و عقوبت و رسوایی را رقم می زند، و گاهی صبر بر سختیهای «زندگی مؤمنانه» بهشت را برای شخص فراهم می آورد.
در این میان عاقل کیست و غافل کدام است؟
مجرمان پنهانکار می پندارند زیر کند که در تله گرفتار نمی شوند و ردّپایی به جا نمی گذارند. اما وقتی گرفتار می شوند، به خطا و غفلت خود پی می برند.
کسی که به خاطر پول مختصری دست به دزدی یا قتل می زند و اسیر زندان می گردد، چه بسا اگر این روزها را می دید، هوس دزدی یا جنایت نمی کرد.
هر کس عواقب را بنگرد، از پشیمانی مصون می ماند.
روزگار فقط «اکنون» نیست و زمان هم تنها «امروز» نیست.
وقتی از پس امروز فردایی هست، آینده نگر باشیم.

منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی (علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391).

امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَعجَزُ النّاسِ مَن عَجَزَ عَن إکتسابِ الإخوانِ وَ اَعجَزُ مِنهُ مَن ضَیَّعَ مَن ظَفِرَ بِهِ مِنهُمِ؛

عاجزترین مردم کسی است که از انتخاب دوست و یافتن برادر ناتوان باشد، و ناتوان تر از او کسی است که دوستان خود را نتواند نگه دارد.
نهج البلاغه، حکمت 11
شرح حدیث:
بعضی روحیه ی جمعی و جذبی دارند، هم جذب دیگران می شوند و الفت و انس می گیرند، هم دیگران جذب آنان می شوند و دوستشان می گردند.
این یک هنر است که انسان بتواند با اخلاق و رفتار خویش کسانی را جذب خود کند و برای خود دوستانی پیدا کند.
کسی که این روحیه و توان و جاذبه را نداشته باشد، ناتوان است.
از سوی دیگر نگه داشتن دوستان و استمرار رفاقتها و تداوم روابط دوستانه نیازمند هنرمندی خاصّی است. گاهی حرفی نسنجیده یا رفتاری خودخواهانه یا انتقادی تند و تحقیرآمیز و یا حتّی شوخی ای بی جا و نامناسب رابطه ی دوستی را به هم می زند.
چه باید کرد که دوستانی شایسته پیدا نمود؟
چه باید کرد که دوستانمان را از دست ندهیم؟
بی شک اخلاق و رفتار ما در پیدایش ارتباط دوستانه یا تداوم دوستها مؤثر است.
بکوشیم «واو عاطفه» باشیم نه «خط فاصله».

منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی (علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391).